รู้หรือไม่ว่า… ท่านั่งทำงานที่เราคุ้นเคยอยู่ทุกวัน อาจเป็นต้นเหตุของอาการปวดหลัง ปวดไหล่ หรือแม้แต่อาการเมื่อยล้าสะสมแบบไม่รู้ตัว เพราะหลายคนยังไม่รู้จักหลัก Ergonomic ที่ถูกต้อง ซึ่งจริง ๆ แล้ว Ergonomic หรือการยศาสตร์คืออะไรนั้น ต้องขออธิบายก่อนว่า เป็นศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบสภาพแวดล้อมให้เหมาะกับมนุษย์ ลดความเสี่ยงในการทำงานและส่งเสริมสุขภาพในระยะยาว
หลักการยศาสตร์มีความสำคัญอย่างไรกับการทำงาน หรือเก้าอี้ Ergonomic ดีกว่าเก้าอี้ทั่วไปอย่างไร มาหาคำตอบไปพร้อม ๆ กันที่บทความนี้
Ergonomic คืออะไร?
Ergonomics หรือในภาษาไทยคือ “หลักการยศาสตร์” มาจากภาษากรีกสองคำคือ “Ergon” ที่แปลว่า งาน และ “Nomos” ที่แปลว่า กฎหรือหลักการ เมื่อรวมกันจึงหมายถึง “กฎแห่งการทำงาน”
หลักการยศาสตร์คือ ศาสตร์ที่ว่าด้วยการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมในการทำงาน โดยมีเป้าหมายหลักคือการออกแบบเครื่องมือ อุปกรณ์ และสภาพแวดล้อมต่างๆ ให้เหมาะสมกับสรีระร่างกาย ความสามารถ และข้อจำกัดของมนุษย์มากที่สุด เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บ และสร้างความสบายในการทำงาน
หลักการยศาสตร์ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การปรับเก้าอี้พักผ่อนและโต๊ะทำงาน แต่ครอบคลุมทุกมิติของการมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งต่างๆ รอบตัว ตั้งแต่การออกแบบรถยนต์ให้คนขับรู้สึกสบาย การจัดวางปุ่มบนรีโมทคอนโทรลให้ใช้งานง่าย ไปจนถึงการจัดพื้นที่ในโรงงานอุตสาหกรรมให้คนทำงานเคลื่อนไหวได้อย่างเป็นธรรมชาติและปลอดภัยค่ะ
องค์ประกอบสำคัญของ Ergonomics ที่คุณควรรู้
หลักการยศาสตร์สามารถแบ่งออกเป็น 3 สาขาหลัก เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น:
- 1. ยศาสตร์ทางกายภาพ (Physical Ergonomics): มุ่งเน้นไปที่การออกแบบสภาพแวดล้อมและอุปกรณ์ให้เหมาะสมกับสรีระร่างกายมนุษย์ เช่น การปรับความสูงของโต๊ะและเก้าอี้, การออกแบบเครื่องมือให้จับถนัดมือ และการจัดวางอุปกรณ์ต่างๆ ให้ใช้งานง่าย
- 2. ยศาสตร์ทางปัญญา (Cognitive Ergonomics): เกี่ยวข้องกับกระบวนการทางความคิดของมนุษย์ เช่น การตัดสินใจ การรับรู้ และความจำ โดยมีเป้าหมายเพื่อลดความผิดพลาดในการทำงาน เช่น การออกแบบป้ายสัญลักษณ์หรือหน้าจอโปรแกรมให้เข้าใจง่ายและใช้งานไม่สับสน
- 3. ยศาสตร์ทางองค์กร (Organizational Ergonomics): มุ่งเน้นไปที่ระบบการทำงานและองค์กร เช่น การจัดตารางการทำงาน การพักเบรก การสื่อสารในทีม และการออกแบบกระบวนการทำงานให้ลื่นไหลและมีประสิทธิภาพ
ทำไม Ergonomic ถึงสำคัญกับการทำงาน?
ในแต่ละวัน คนทำงานส่วนใหญ่จะใช้เวลานั่งอยู่หน้าคอมพิวเตอร์หลายชั่วโมง โดยที่ไม่รู้เลยว่า ท่านั่งตอนทำงานนั้นมีลักษณะการนั่งที่ไม่ถูกต้องและไม่เหมาะสม เช่น หลังค่อมหรือไหล่ห่อเป็นระยะเวลานานหลายชั่วโมง ส่งผลเสียต่อสุขภาพระยะยาวได้ โดยเฉพาะ โรคที่เกี่ยวกับระบบกล้ามเนื้อและกระดูก (Musculoskeletal Disorders – MSDs) ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการบาดเจ็บจากการทำงานในปัจจุบัน
ผลกระทบของการละเลยหลักการยศาสตร์ ได้แก่:
ประสิทธิภาพการทำงานลดลง: เมื่อร่างกายไม่สบายตัว จะส่งผลกระทบต่อสมาธิ ความคิดสร้างสรรค์ และความกระตือรือร้นในการทำงาน ทำให้งานที่ออกมามีคุณภาพต่ำลง และอาจนำไปสู่ความเครียดและปัญหาสุขภาพจิตได้
อาการปวดเมื่อยเรื้อรัง: การนั่งหลังงอ ไหล่ห่อ หรือยกแขนพิมพ์งานเป็นเวลานาน ทำให้เกิดความเครียดสะสมในกล้ามเนื้อบริเวณ คอ บ่า ไหล่ และหลัง นำไปสู่อาการปวดเรื้อรังและอาจลุกลามเป็นโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทได้
โรคเกี่ยวกับข้อมือและมือ: การพิมพ์งานหรือใช้เมาส์ในท่าทางที่ไม่เหมาะสม ทำให้เส้นเอ็นและประสาทบริเวณข้อมือถูกกดทับ เกิดอาการชา ปวด หรือเป็นโรคยอดฮิตอย่าง Carpal Tunnel Syndrome (โรคพังผืดกดทับเส้นประสาทที่ข้อมือ)
ปัญหาสายตา: แสงสว่างที่ไม่เหมาะสม การจ้องหน้าจอที่ไม่ได้ระดับหรือความสว่างที่ไม่พอดี ทำให้เกิดอาการปวดตา ตาแห้ง และปวดศีรษะที่เรียกว่า อาการล้าทางสายตาจากคอมพิวเตอร์ (Computer Vision Syndrome)
Ergonomic มีประโยชน์อย่างไร?
การนั่งตามหลักการยศาสตร์ Ergonomic ช่วยปรับสรีระให้เข้ากับลักษณะการทำงาน ลดอาการเมื่อยล้า และป้องกันปัญหาสุขภาพระยะยาว โดยประโยชน์ของการยศาสตร์ มีมากกว่าที่คิด ดังตัวอย่างต่อไปนี้
- ลดอาการปวดเมื่อยจากการทำงาน เช่น คอ บ่า ไหล่ และหลัง
- ช่วยให้รู้สึกสบายตัว ทำงานได้ต่อเนื่องและมีสมาธิมากขึ้น
- ส่งเสริมสุขภาพที่ดีในระยะยาว โดยเฉพาะกับผู้ใช้เก้าอี้ผู้สูงอายุ
- ป้องกันการบาดเจ็บสะสมจากท่าทางที่ผิด และลดค่ารักษาพยาบาล
- ช่วยสนับสนุนสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี ด้วยแนวคิดจากประโยชน์ของ Ergonomic
สำรวจท่านั่งทำงานที่ผิดหลัก Ergonomic
มาถึงตรงนี้หลาย ๆ คนเริ่มเข้าใจแล้วว่าการยศาสตร์หมายถึงอะไร และท่านั่ง Ergonomic ที่ดีควรเป็นอย่างไร ในหัวข้อนี้มาสำรวจตัวเองกันดีกว่าว่า ยังมีพฤติกรรมที่ผิดหลัก Ergonomic อยู่หรือไม่ เพราะถ้ามีโอกาสเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยหรือเมื่อยล้าเรื้อรังได้ มาดูกันว่าท่านั่งแบบไหนที่ควรเลี่ยง
- นั่งหลังค่อมหรือยื่นคอไปข้างหน้า ทำให้กระดูกสันหลังรับน้ำหนักผิดจุด กล้ามเนื้อคอและหลังทำงานหนักเกินไป หากยังนั่งในลักษณะนี้อยู่ต่อไป อาจนำไปสู่โรคหมอนรองกระดูกทับเส้นและอาการปวดเรื้อรังบริเวณหลังช่วงล่างได้ในที่สุด
- แขนวางสูงหรือต่ำเกินไปจากระดับโต๊ะ การนั่งในลักษณะนี้มีความเสี่ยงต่อการเกิดอาการชาที่ปลายแขน หรือกล้ามเนื้อไหล่ล้า นอกจากนี้ยังอาจเกิดแรงกดสะสมที่ข้อศอกและข้อมือ ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงของอาการอักเสบหรือเจ็บเรื้อรังบริเวณเส้นเอ็นอีกด้วย
- ขาไม่สัมผัสพื้นหรือห้อยขา มีผลกระทบการไหลเวียนเลือดโดยตรง อาจทำให้รู้สึกชาหรือเกิดอาการเมื่อยล้าเร็วขึ้น เมื่อนั่งทำงานท่านี้บ่อย ๆ หรือทำซ้ำเป็นเวลานาน จะเพิ่มแรงดันในหลอดเลือดบริเวณขาและเท้า ส่งผลให้เกิดเส้นเลือดขอดในระยะยาว
- นั่งไขว่ห้างหรือบิดตัวขณะทำงานนาน ๆ อาจทำให้กระดูกสันหลังบิดตัวไม่ตรง เสี่ยงต่อการปวดสะโพกและหลัง ถ้าหากเป็นท่าที่คุณนั่งประจำโดยไม่รู้ตัว แรงกดที่ไม่สมดุลบนข้อเข่าทั้งสองข้างอาจนำไปสู่การเสื่อมของข้อในอนาคตได้
- ไม่เปลี่ยนท่าทางระหว่างวัน การนั่งนิ่งนานเกินไปโดยไม่ขยับ ลุก หรือเดิน ล้วนแล้วส่งผลต่อระบบเผาผลาญและสุขภาพ โดยเฉพาะเมื่อร่างกายไม่เคลื่อนไหวเกิน 1–2 ชั่วโมงติดต่อกัน มีความเสี่ยงต่อโรคอ้วน เบาหวาน และโรคหัวใจมากขึ้น
- วางหน้าจอในตำแหน่งที่ต่ำหรือสูงเกินไป เมื่อหน้าจอยู่ในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสม จะทำให้ต้องเงยหน้าขึ้นหรือก้มตามองเป็นเวลานาน ส่งผลกระทบต่อสายตาและคอ ถ้าไม่ทำการปรับเปลี่ยนตำแหน่งของหน้าจอ ในระยะยาวอาจทำให้กระดูกคอเสื่อมเร็วกว่าปกติและเกิดอาการปวดศีรษะจากความตึงของกล้ามเนื้อ
จัดพื้นที่ทำงานให้ถูกหลัก Ergonomic ได้อย่างไร?
การจัดพื้นที่ทำงานที่ดีไม่ใช่แค่เรื่องสวยงาม แต่เกี่ยวข้องกับสุขภาพโดยตรง หากต้องนั่งทำงานทั้งวันโดยไม่ปรับพื้นที่ให้เหมาะ อาจเสี่ยงปวดเมื่อยหรือเจ็บเรื้อรังและค่อย ๆ มากขึ้นได้ การจัดพื้นที่ทำงานให้ถูกหลัก Ergonomic มีอะไรบ้าง มาดูกัน
- เลือกโต๊ะและเก้าอี้ที่ปรับระดับได้: โต๊ะทำงานที่สามารถปรับระดับความสูงได้ ทั้งแบบโต๊ะนั่งและโต๊ะยืน (Sit-Stand Desk) ช่วยให้สามารถเปลี่ยนท่าทางระหว่างวันได้สะดวก ลดแรงกดที่ข้อต่อและกระดูกสันหลัง นอกจากนี้ การเลือกใช้เก้าอี้ที่ออกแบบตามหลัก Ergonomics โดยเฉพาะรุ่นที่รองรับหลังและสะโพกได้ดี เช่น Zero Gravity Chair ที่ช่วยกระจายน้ำหนักตัวอย่างเหมาะสม ลดแรงกดที่หลังส่วนล่างและต้นคอ
- จัดวางอุปกรณ์ให้เหมาะสมกับสรีระ: หลักการที่สำคัญที่สุดคือการวางอุปกรณ์ต่างๆ ให้สอดคล้องกับท่านั่งที่ถูกต้องตามหลักการยศาสตร์ เช่น หน้าจอคอมพิวเตอร์ควรอยู่ในระดับสายตา เพื่อป้องกันอาการปวดคอ คีย์บอร์ดควรวางในแนวข้อศอกพอดี เพื่อลดความตึงเครียดของข้อมือ
- ออกแบบพื้นที่จัดเก็บให้ใช้งานง่าย: จัดวางสิ่งของที่คุณต้องใช้งานบ่อยๆ ให้อยู่ในระยะที่หยิบจับได้ง่าย โดยไม่ต้องเอื้อมหรือก้มมากเกินไป ช่วยลดความตึงเครียดของกล้ามเนื้อไหล่และหลัง
- เพิ่มระบบแจ้งเตือนการเปลี่ยนท่า: ในยุคดิจิทัลนี้ มีแอปพลิเคชันหรือโปรแกรมแจ้งเตือนให้คุณลุกขึ้นยืดเหยียดหรือขยับตัวทุกๆ ชั่วโมง เพื่อป้องกันการนั่งนิ่งเป็นเวลานานเกินไป ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของอาการปวดเมื่อย
- สร้างพื้นที่ยืดเหยียดในสำนักงาน: หากเป็นไปได้ ควรจัดมุมเล็กๆ ภายในสำนักงานสำหรับให้พนักงานได้ผ่อนคลายร่างกาย เช่น มุมโยคะ หรือมุมออกกำลังกายเบาๆ เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัวระหว่างวัน นอกจากนี้ การส่งเสริมกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้ด้าน Ergonomics เช่น คลาสเรียนออนไลน์ หรือโปรแกรมดูแลสุขภาพจากผู้เชี่ยวชาญ ก็เป็นสิ่งสำคัญที่องค์กรควรลงทุนเพื่อสุขภาพที่ดีของพนักงาน
เก้าอี้ Ergonomic คืออะไร?
Ergonomic แปลว่า “เหมาะสมกับการใช้งานของมนุษย์” เก้าอี้ Ergonomic จึงถูกออกแบบมาเพื่อรองรับสรีระของผู้ใช้ ช่วยส่งเสริมท่านั่งที่ถูกต้อง ลดอาการเมื่อยล้า และป้องกันปัญหาสุขภาพจากการนั่งทำงานเป็นเวลานาน โดยเก้าอี้เหล่านี้ส่วนใหญ่จะสามารถปรับได้หลายส่วน เพื่อให้เข้ากับสรีระและความต้องการเฉพาะของแต่ละคน
เก้าอี้ Ergonomic ที่ดีควรส่งเสริมลักษณะท่านั่งแบบไหน? มาดูจุดสำคัญกันมีอะไรบ้าง
- พนักพิงรองคอที่ปรับระดับได้ ช่วยพยุงต้นคอและศีรษะให้อยู่ในแนวตรง ส่งผลให้สายตาอยู่ในระดับที่เหมาะสม และลดแรงกดบนกล้ามเนื้อคอ
- พนักพิงหลังที่โอบรับแผ่นหลังและส่วนเอว ออกแบบให้ไม่มีช่องว่างระหว่างหลังกับเก้าอี้ ทำให้หลังไม่แอ่นหรือค่อม และรักษากระดูกสันหลังให้อยู่ในแนวที่ถูกต้อง
- ที่พักแขนปรับระดับได้ เพื่อรองรับข้อศอกและแขนท่อนล่าง ให้อยู่ในระดับเดียวกับโต๊ะทำงาน ลดแรงกดและความตึงของกล้ามเนื้อบริเวณไหล่และแขน
- เบาะรองนั่งที่กระจายน้ำหนักได้ดี ช่วยลดแรงกดบนจุดใดจุดหนึ่ง ลดความเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อต้นขาและก้น เก้าอี้ Ergonomic บางรุ่นยังมีฟังก์ชันปรับเลื่อนเบาะรองนั่งเข้าออกให้เหมาะสมกับความยาวขาของผู้ใช้งาน
- ปรับระดับความสูงของเก้าอี้ได้ เพื่อให้เท้าของผู้ใช้งานวางราบกับพื้นอย่างเต็มฝ่าเท้า ช่วยเพิ่มความมั่นคงและลดอาการชาหรือเมื่อยล้า
- ฟังก์ชันปรับเอนนอน เก้าอี้ Recliner บางรุ่นช่วยให้ผู้ใช้เปลี่ยนท่าทางได้หลากหลาย เช่น เก้าอี้ปรับนอน ที่ช่วยลดแรงกดบริเวณหลังและเพิ่มความสบายในช่วงพักผ่อน
เก้าอี้ Ergonomic จาก Ollu Thailand ช่วยปรับท่านั่งได้อย่างไร?
เก้าอี้ Ergonomic ออกแบบมาเพื่อปรับท่านั่งให้สอดคล้องกับสรีระผู้ใช้งาน ลดอาการเมื่อยล้า และช่วยให้ร่างกายได้รับการพักผ่อนอย่างแท้จริง ไม่ใช่แค่เก้าอี้นั่งทั่วไป แต่ยังช่วยส่งเสริมสุขภาพและเพิ่มความสบายตลอดวัน
โซฟาปรับนอน 1 ที่นั่ง อย่างเก้าอี้ Recliner รุ่น FLOW คือคำตอบสำหรับท่านั่ง Ergonomic ที่สมบูรณ์แบบ ฟังก์ชันสำคัญของเก้าอี้ Ergonomic ที่ช่วยปรับท่านั่ง มีดังนี้
- เก้าอี้ช่วยกระจายน้ำหนักร่างกายอย่างสมดุลในท่า Zero Gravity ลดแรงกดที่กระดูกสันหลัง ข้อต่อ และกล้ามเนื้อ ทำให้ผู้ใช้งานรู้สึกผ่อนคลายและลดอาการปวดเมื่อยได้อย่างเห็นผล
- พนักพิงรองรับแนวกระดูกสันหลังตามธรรมชาติ ช่วยให้หลังอยู่ในท่าตรง ไม่แอ่นหรือค่อม ป้องกันอาการปวดหลังเรื้อรัง
- ฟังก์ชัน Recliner ปรับเอนนอนอย่างนุ่มนวล ช่วยเปลี่ยนท่านั่งเป็นท่านอนพักผ่อน เหมาะกับการคลายกล้ามเนื้อและพักสายตาในช่วงเวลาพัก
- โหมด V Mode ช่วยคลายกล้ามเนื้อหลังและเอว เพิ่มความยืดหยุ่นของกระดูกสันหลังและส่งเสริมการไหลเวียนเลือด
- Harmony Mode ช่วยยกศีรษะสูงขึ้นเล็กน้อยในมุม 30-45 องศา ส่งเสริมการหายใจและระบบไหลเวียนโลหิต ทำให้รู้สึกสบายขึ้นขณะนั่ง
- Brain Boost Mode ช่วยให้ศีรษะต่ำกว่าร่างกาย 10-15 องศา ส่งเสริมการไหลเวียนเลือดไปยังสมอง ช่วยเพิ่มสมาธิและความสดชื่น
- Deep Rest Mode ปรับท่านอนราบราวกับนอนบนพื้น ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อและลดแรงกดทับที่คอและหลัง เหมาะสำหรับพักผ่อนระหว่างวัน
- Flexi Mode ยืดหลังและชูแขนขนานกับศีรษะ ช่วยลดความตึงเครียดของกล้ามเนื้อหลังส่วนกลาง และลดความเสี่ยงของอาการหลังค่อม
- ปรับแต่งได้ตามความต้องการของผู้ใช้งาน เพื่อให้ท่านั่ง Ergonomic ที่เหมาะสมกับสรีระแต่ละคนมากที่สุด
ลงทุนเพื่อสุขภาพที่ดีกว่า เริ่มต้นที่เก้าอี้ Ergonomic จาก ollu Thailand
การเข้าใจเรื่อง Ergonomic จะช่วยให้เห็นความสำคัญของท่านั่งที่ถูกต้องตามหลักการยศาสตร์ เพื่อป้องกันอาการเจ็บปวดและเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน ดังนั้นแล้ว การจัดพื้นที่และเลือกเก้าอี้ Ergonomic ที่เหมาะสมจึงเป็นหัวใจสำคัญในการดูแลสุขภาพและความสบายในท่านั่งต่าง ๆ
สำหรับผู้ที่ต้องการเก้าอี้ที่ตอบโจทย์ทุกท่านั่ง ขอแนะนำ เก้าอี้รุ่น FLOW จาก ollu Thailand ซึ่งผสานฟังก์ชันปรับเอนหลากหลายรูปแบบ ทั้ง Zero Gravity Mode และ Recliner ที่ช่วยให้ท่านั่ง Ergonomic สมบูรณ์แบบ พร้อมส่งเสริมสุขภาพและความผ่อนคลายได้อย่างเต็มที่
ติดต่อสอบถาม หรือสั่งซื้อสินค้าได้ที่
- Website : https://olluthailand.com/
- Line : @olluthailand
- Facebook : olluthailand
- Instagram : olluthailand
- Tel : 02-7399570
ขอบคุณข้อมูลจาก
- Occupational Safety and Health Administration. (n.d.). Ergonomics. OSHA. https://www.osha.gov/ergonomics
- National Institute for Occupational Safety and Health. (n.d.). Ergonomics and musculoskeletal disorders. CDC NIOSH. https://www.cdc.gov/niosh/topics/ergonomics/default.html
- Health and Safety Executive. (n.d.). Ergonomics and musculoskeletal disorders. HSE. https://www.hse.gov.uk/msd/ergonomics.htm
- Smith, J. (2017). Ergonomics in workplaces: A review. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics. https://doi.org/10.1080/10803548.2016.1206991
